Quay lại

Malware là gì? Các loại malware phổ biến hiện nay?

Cập Nhật Lần Cuối: 12/12/2024

Malware là gì? Các loại malware phổ biến hiện nay?

Theo Báo cáo McAfee 2023, malware đã tăng 20% trong năm qua, gây thiệt hại hàng tỷ USD và đặc biệt ảnh hưởng đến các ngành tài chính, y tế, và sản xuất. Những cuộc tấn công nổi bật như WannaCry và NotPetya đã minh chứng cho mức độ nguy hiểm của phần mềm độc hại này. Để đối phó, doanh nghiệp cần hiểu rõ khái niệm malware, các nguy cơ tiềm ẩn và triển khai giải pháp bảo mật toàn diện như EG Platform để bảo vệ dữ liệu nhằm duy trì hoạt động ổn định.

Khái niệm về Malware

Malware là gì?

Malware (phần mềm độc hại) là các chương trình hoặc đoạn mã được tạo ra nhằm xâm nhập, gây hại hệ thống máy tính, đánh cắp dữ liệu, hoặc làm gián đoạn thiết bị. Đây là một trong những mối đe dọa lớn nhất của thời đại số, tác động nghiêm trọng đến cả cá nhân và tổ chức.

Tại sao malware lại nguy hiểm?

Malware trở thành mối đe dọa lớn do khả năng tấn công tinh vi và đa dạng, dễ dàng vượt qua các biện pháp bảo mật truyền thống. Những hậu quả nghiêm trọng bao gồm:

  • Tấn công chuỗi cung ứng: Malware nhắm vào các đối tác và nhà cung cấp, gây gián đoạn không chỉ cho doanh nghiệp mà còn cho toàn bộ hệ sinh thái.

  • Lạm dụng AI và tự động hóa: Malware kết hợp AI để tấn công nhanh hơn, vượt qua các hệ thống bảo mật hiện tại, gây thiệt hại lớn hơn.

  • Tấn công vào IoT: Malware khai thác lỗ hổng bảo mật trong thiết bị IoT, làm gián đoạn quy trình và tác động trực tiếp đến hoạt động của doanh nghiệp.

  • Đánh cắp thông tin cá nhân: Malware thu thập dữ liệu nhạy cảm như tài khoản ngân hàng và thẻ tín dụng, làm giảm uy tín và gây thiệt hại nghiêm trọng.

  • Tấn công vào ngành y tế: Các cuộc tấn công ransomware vào bệnh viện làm gián đoạn quy trình điều trị và đe dọa quyền riêng tư của bệnh nhân.

Theo Báo cáo McAfee 2023, malware đã tăng 20%, gây thiệt hại hàng tỷ USD, đặc biệt nhắm vào các ngành tài chính, y tế và sản xuất. Điều này làm nổi bật sự cần thiết phải triển khai các biện pháp bảo mật chủ động và liên tục cập nhật phòng thủ.

Những cuộc tấn công nổi bật do malware gây ra

Malware không chỉ tồn tại trong lý thuyết mà đã thực sự gây ra những cuộc tấn công nguy hiểm trên toàn cầu. Hai ví dụ điển hình sau đây minh chứng cho tính nguy hiểm của malware:

  • WannaCry: Khai thác lỗ hổng EternalBlue trên hệ điều hành Windows, lây nhiễm hơn 200.000 thiết bị tại 150 quốc gia chỉ trong vài ngày. WannaCry mã hóa dữ liệu và yêu cầu tiền chuộc bằng Bitcoin, gây gián đoạn nghiêm trọng đến các tổ chức, đặc biệt là NHS (hệ thống y tế Anh) với thiệt hại lên đến hàng trăm triệu USD (Nguồn: BBC, 2017).

  • NotPetya: Khác với WannaCry, NotPetya không nhằm mục đích tống tiền mà là phá hoại. Malware này nhắm vào chuỗi cung ứng toàn cầu, gây thiệt hại hơn 10 tỷ USD cho các tập đoàn lớn như Maersk và Merck, làm tê liệt hoạt động kinh doanh và vận hành (Nguồn: Wired, 2017).

Những ví dụ này không chỉ làm rõ mức độ tàn phá của malware mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư vào giải pháp bảo mật mạnh mẽ. Khi các mối đe dọa ngày càng trở nên tinh vi, các tổ chức cần chủ động triển khai biện pháp bảo vệ để giảm thiểu rủi ro và thiệt hại.

Các loại malware phổ biến

Malware có nhiều hình thức khác nhau, mỗi loại được thiết kế với mục đích và phương thức tấn công riêng biệt. Dưới đây là các loại malware phổ biến nhất, cùng với cách chúng hoạt động và tác động:

1. Ransomware

Ransomware là một loại malware cực kỳ nguy hiểm, được thiết kế để mã hóa dữ liệu và yêu cầu tiền chuộc từ nạn nhân để giải mã. Đây là một trong những mối đe dọa bảo mật lớn nhất hiện nay, có thể lây nhiễm qua email, tệp tin tải về, hoặc các lỗ hổng bảo mật chưa được vá. Sau khi xâm nhập vào hệ thống, ransomware khóa toàn bộ dữ liệu quan trọng, làm gián đoạn hoạt động và đe dọa nghiêm trọng đến sự ổn định của doanh nghiệp.

Các loại malware phổ biến Các loại Malware phổ biến

Xem thêm: Các loại tấn công Ransomware Email trong năm 2024

2. Trojan

Trojan là một loại phần mềm độc hại tinh vi, thường được ngụy trang dưới dạng các ứng dụng hợp pháp nhằm đánh lừa người dùng tải xuống mà không hề hay biết. Sau khi xâm nhập và được kích hoạt trên hệ thống, Trojan có khả năng thực hiện nhiều hành vi nguy hiểm, như đánh cắp thông tin nhạy cảm bao gồm tài khoản ngân hàng và mật khẩu, hoặc mở ra “cửa sau” để tin tặc điều khiển hệ thống từ xa.

Một trường hợp điển hình là mã độc Emotet, một Trojan nguy hiểm đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng trong năm 2023. Cuộc tấn công này đặc biệt nhắm vào các tổ chức trong lĩnh vực tài chính và y tế, gây tổn thất hàng tỷ USD. Tại thành phố Allentown, Pennsylvania, chính quyền địa phương đã phải chi hơn 1 triệu USD để khắc phục hậu quả, cho thấy mức độ tàn phá của loại mã độc này (Nguồn: McAfee, 2023).

3. Spyware (Phần mềm gián điệp)

Spyware là một loại phần mềm độc hại được tạo ra nhằm thu thập thông tin của người dùng mà không có sự cho phép. Thường lây nhiễm qua các ứng dụng miễn phí hoặc tệp tin tải về từ những nguồn không đáng tin cậy, spyware bí mật xâm nhập và theo dõi hoạt động trực tuyến của người dùng. Loại malware này có khả năng thay đổi kết quả tìm kiếm, thu thập dữ liệu cá nhân như mật khẩu hoặc thông tin thẻ tín dụng, và từ đó gây ra nhiều rủi ro nghiêm trọng.

Một ví dụ điển hình là CoolWebSearch, một biến thể của spyware, nổi tiếng với khả năng theo dõi hành vi duyệt web và thao túng kết quả tìm kiếm. Sự xuất hiện của phần mềm này không chỉ gây phiền toái cho người dùng mà còn đặt ra nguy cơ cao về bảo mật thông tin, đặc biệt đối với những người thường xuyên tải ứng dụng từ các nguồn không rõ ràng. (Nguồn: Kaspersky, 2023)

Nguyên nhân chính gây lây nhiễm malware qua email

Email là một trong những kênh phổ biến nhất để malware xâm nhập hệ thống, với nhiều phương thức tấn công tinh vi nhằm vào sự mất cảnh giác của người dùng. Các nguyên nhân dưới đây cho thấy cách malware tận dụng email để lây nhiễm và gây hại.

Email giả mạo (Phishing email)

Phishing email là email được thiết kế để trông giống như đến từ các tổ chức hoặc cá nhân đáng tin cậy, đánh vào tâm lý chủ quan của người dùng. Những email này thường chứa liên kết độc hại hoặc yêu cầu cung cấp thông tin nhạy cảm, mở đường cho malware xâm nhập vào hệ thống. Đây là một trong những hình thức tấn công phổ biến nhất, đặc biệt nhắm vào các cá nhân hoặc doanh nghiệp không có biện pháp bảo mật mạnh mẽ.

Liên kết dẫn độc hại

Liên kết độc hại là liên kết được ngụy trang hoặc ẩn chứa mã độc, thường xuất hiện trong email hoặc trên các trang web không rõ nguồn gốc. Kẻ tấn công lợi dụng sự thiếu cảnh giác của người dùng, khiến họ nhấp vào các đường dẫn này mà không mảy may nghi ngờ. Khi người dùng truy cập, các liên kết này có thể khai thác lỗ hổng bảo mật trong trình duyệt hoặc yêu cầu tải xuống phần mềm độc hại, từ đó lây nhiễm malware vào hệ thống mà người dùng không hay biết.

Tệp đính kèm độc hại

Bên cạnh liên kết, tệp đính kèm trong email cũng là một công cụ đắc lực để phát tán malware. Các tài liệu Word, Excel, hoặc file PDF có vẻ vô hại nhưng thực chất có thể bị cài mã độc. Khi người dùng tải xuống và mở tệp mà không kiểm tra nguồn gốc, malware sẽ được kích hoạt, lây lan trong hệ thống một cách nhanh chóng.

Tấn công phi kỹ thuật (Social Engineering)

Social engineering qua email là phương thức lợi dụng tâm lý của người dùng để thực hiện hành vi xâm nhập. Kẻ tấn công có thể giả danh đối tác kinh doanh hoặc người quen, yêu cầu thực hiện các hành động nguy hiểm như tải tệp, cung cấp thông tin nhạy cảm hoặc thậm chí cấp quyền truy cập vào hệ thống. Sự tin tưởng sai lầm này khiến malware dễ dàng thâm nhập và gây hại.

Các cách phòng chống malware hiệu quả

Malware lây nhiễm qua email bằng những phương thức phổ biến như email giả mạo, tệp đính kèm độc hại, liên kết dẫn đến trang web nguy hiểm, và các cuộc tấn công phi kỹ thuật. Để ngăn chặn hiệu quả, người dùng có thể xem qua các biện pháp phòng ngừa dưới đây.

Nhận diện và phòng tránh email giả mạo

Phishing email được thiết kế để giả mạo các tổ chức uy tín và đánh lừa người dùng. Để phòng tránh:

  • Kiểm tra kỹ địa chỉ email người gửi, đặc biệt là các địa chỉ có sự khác biệt nhỏ so với tên miền chính thống (ví dụ: "support@banking.com" thay vì "support@bank.com").

  • Không cung cấp thông tin cá nhân, mật khẩu hoặc chi tiết tài chính qua email, đặc biệt là khi có yêu cầu khẩn cấp hoặc thông tin không rõ ràng. Xác minh qua kênh khác nếu bạn nhận được yêu cầu lạ từ email, chẳng hạn như gọi điện trực tiếp cho tổ chức hoặc đối tác.

Kiểm tra tệp đính kèm trước khi mở

  • Tệp đính kèm độc hại là một công cụ phổ biến để phát tán malware. Để bảo vệ hệ thống:

  • Chỉ tải và mở tệp từ nguồn đáng tin cậy, nếu bạn không chắc chắn về tệp đính kèm, hãy xóa email hoặc liên hệ với người gửi.

  • Sử dụng phần mềm quét mã độc để kiểm tra tệp trước khi mở, các phần mềm bảo mật có thể phát hiện và ngăn chặn malware tiềm ẩn ngay từ khi tệp được tải về.

  • Tránh mở tệp từ người gửi không quen thuộc hoặc các tệp có phần mở rộng lạ như .exe, .vbs, .scr.

Đề phòng liên kết độc hại

Các liên kết trong email có thể dẫn đến các trang web độc hại hoặc khai thác lỗ hổng bảo mật trong trình duyệt. Để đảm bảo an toàn:

  • Kiểm tra URL kỹ lưỡng trước khi nhấp vào liên kết.

  • Không nhấp vào liên kết từ email không mong muốn hoặc đáng ngờ, đặc biệt nếu yêu cầu tải xuống phần mềm hoặc cung cấp thông tin cá nhân.

  • Sử dụng trình duyệt an toàn và các công cụ bảo mật để xác thực độ tin cậy của trang web.

Đào tạo nhận thức về social engineering

Social engineering lợi dụng tâm lý người dùng để đánh lừa và xâm nhập vào hệ thống. Để đối phó với các cuộc tấn công này:

  • Tăng cường đào tạo cho nhân viên về nhận diện dấu hiệu của các cuộc tấn công social engineering, bao gồm những yêu cầu bất thường từ "đối tác" qua email hoặc điện thoại.

  • Xác minh yêu cầu bất thường qua email, nếu có yêu cầu tải tệp hoặc cung cấp thông tin nhạy cảm, hãy xác minh lại qua các kênh liên lạc khác như điện thoại hoặc hội nghị trực tiếp.

Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa này sẽ giúp tạm thời giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm malware qua email, nhưng để đối phó hiệu quả với các mối đe dọa tinh vi ngày càng gia tăng, cần phải có giải pháp bảo mật mạnh mẽ hơn. Để tối ưu hóa bảo vệ, các doanh nghiệp nên áp dụng các giải pháp bảo mật email hiện đại, tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) như EG-Platform từ VNETWORK. EG-Platform cung cấp khả năng phát hiện và ngăn chặn các mối đe dọa từ email giả mạo, tệp đính kèm độc hại và liên kết nguy hiểm, đảm bảo hệ thống email của doanh nghiệp được bảo vệ toàn diện và nâng cao hiệu quả phòng ngừa malware.

Giải pháp bảo vệ email toàn diện trên EG Platform trước các cuộc tấn công malware tinh vi

Hiểu được những nỗi lo của doanh nghiệp về tình trạng malware ngày càng tinh vi, EG Platform của VNETWORK ra đời với những công nghệ bảo mật tiên tiến, mang lại giải pháp toàn diện để bảo vệ hệ thống email: About EG-Platform Tổng quan về giải pháp EG-Platform

  • Xác thực email (DMARC, SPF, DKIM): Chặn đứng các email giả mạo từ nguồn gốc, giúp doanh nghiệp duy trì uy tín và bảo vệ dữ liệu nhạy cảm.

  • Phân tích hành vi bằng AI (AI Behavior Analytics): Sử dụng trí tuệ nhân tạo để phát hiện các bất thường trong nội dung, tệp đính kèm, và hành vi tương tác, ngăn chặn nguy cơ tiềm ẩn trước khi chúng gây hại.

  • Quét liên kết thời gian thực (Real-Time URL Scanning): Mọi liên kết trong email đều được kiểm tra ngay lập tức thông qua cơ sở dữ liệu toàn cầu, đảm bảo loại bỏ các đường dẫn nguy hiểm.

  • Sandboxing: Phân tích liên kết và tệp đính kèm trong môi trường ảo cách ly, ngăn chặn mã độc trước khi chúng có cơ hội xâm nhập hệ thống.

  • Loại bỏ rủi ro từ tệp đính kèm (Content Disarm and Reconstruction - CDR): Tái cấu trúc nội dung tệp, loại bỏ mọi mã độc mà không làm ảnh hưởng đến tính toàn vẹn dữ liệu.

EG Platform không chỉ là một giải pháp bảo mật, mà còn là lá chắn mạnh mẽ giúp doanh nghiệp bảo vệ hệ thống email một cách toàn diện. Với các công nghệ đột phá này, doanh nghiệp không chỉ tránh được rủi ro mà còn củng cố niềm tin từ đối tác và khách hàng, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững trong môi trường số hóa đầy thách thức.

Liên hệ ngay với VNETWORK qua hotline +84 (028) 7306 8789 hoặc email contact@vnetwork.vn để được tư vấn chi tiết và triển khai giải pháp bảo mật toàn diện EG Platform cho doanh nghiệp nagy hôm nay.

Bảo mật Email trong các tổ chức chính phủ: Thách thức và giải pháp hiệu quả trong kỷ nguyên số

Bảo mật Email trong các tổ chức chính phủ: Thách thức và giải pháp hiệu quả trong kỷ nguyên số

Trong những năm gần đây, các cuộc tấn công Email nhằm vào tổ chức chính phủ đã gia tăng đáng kể

Các loại tấn công Ransomware Email trong năm 2024

Các loại tấn công Ransomware Email trong năm 2024

Theo ANTT, trong nửa đầu năm 2024, các cuộc tấn công ransomware email đã tăng 50% so với cùng kỳ năm trước

Phòng ngừa rò rỉ dữ liệu Email và bảo mật thông tin theo tiêu chuẩn ITU-T X.1236

Phòng ngừa rò rỉ dữ liệu Email và bảo mật thông tin theo tiêu chuẩn ITU-T X.1236

Rò rỉ dữ liệu Email không chỉ là một vấn đề nghiêm trọng mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro lớn cho tổ chức.